Titel: De waanzinnige
Oorspronkelijke titel: The Crazed
Jaar: 2003
Auteur: Ha Jin
Uitgever: Ambo

Samenvatting: Wanneer Jian Wans literatuurprofessor en aanstaande schoonvader Yang een beroerte krijgt, neemt Jian plichtsgetrouw de taak op zich om hem te verzorgen. Maar als de professor begint te jammeren tegen onzichtbare beulen, zijn familie en collega’s beschuldigt en tekeergaat tegen de manier waarop China met academici omgaat, neemt Jian het gevaarlijke besluit om zich in Yangs verleden te verdiepen en erachter te komen of de wartaal die hij uitslaat een symptoom van zijn ziekte is of een smartelijke ontboezeming van de waarheid.
Er komen politieke, artistieke en humanistische kwesties van de geest en het hart aan bod terwijl Yangs verhaal zich ontvouwt – een verhaal dat ook ingaat op het eeuwige, universele conflict tussen conventie en individualisme, integriteit en pragmatisme, loyaliteit en verraad. De waanzinnigen is opnieuw een genuanceerd, fel, aards en menselijk bewijs van Ha Jins buitengewone kunnen.

Recensies: Een professor krijgt een beroerte, waarna zijn student en aanstaande schoonzoon plichtsgetrouw de verzorging op zich neemt. De oude man ondergaat een metamorfose: de eens zo respectabele intellectueel ijlt en raaskalt, flapt er politiek gewaagde en schunnige taal uit, en onthult verborgen kanten van zijn leven die uiteindelijk ook gevolgen hebben voor de student. Die wordt zich bewust van de politieke machinaties die zijn toekomst frustreren en werpt zich verward in de studentendemonstraties van Peking in 1989. Vergeleken met ‘Wachten’ (2000*) heeft deze roman een ambitieuzere inzet, die voor de in het Engels schrijvende Chinees te hoog gegrepen lijkt. De roman is wat te schematisch van opzet en het thema van waanzin en politiek is te expliciet uitgewerkt. Ha Jins boeken, incl. ‘Uit het gareel’ (2002**), hebben steeds de verstikkende invloed van de politiek op het individu als onderwerp. Hij schrijft geen eenzijdige slachtofferverhalen, maar weet de Chinese achtergrond ook niet altijd te overstijgen. ‘De waanzinnigen’ is helaas niet de waardige opvolger van het veelgeprezen en bekroonde ‘Wachten’. Paperback; kleine druk.

M.A. Leenhouts